Ο Θυμαρότοπος της Νοτιοδυτικής Λευκάδας και το παράδειγμα της αυτοτροφοδοτούμενης και βιώσιμης ανάπτυξης των ορεινών χωριών μας

Από τα παλιά χρόνια η οροσειρά που καταλήγει στο ακρωτήρι του Λευκάτα, ήταν γνωστή για την ευδοκίμηση του θυμαριού τους θερινούς μήνες. Το γεγονός οφείλεται στη μορφολογία του εδάφους της περιοχής το οποίο είναι αμμώδες με ελάχιστο χώμα στην επιφάνεια, γεγονός που ενισχύει την ανάπτυξη μικρών αυτοφυών θάμνων όπως το θυμάρι κ.α. αρωματικά κυρίως φυτά. Έτσι στα χωριά που ακουμπoύν στις πλαγιές του βουνού αρκετοί ντόπιοι ασχολήθηκαν συστηματικά με τη μελισσοκομία, από όσο έχουμε μαρτυρίες. Έτσι σώζεται ακόμη, το λίθινο μελισσοκομείο της μονής του Αγίου Νικολάου στη Νηρά, υπάρχουν διάσπαρτες στη περιοχή λίθινες κυψέλες στο Δράγανο και στο Αθάνι, υπάρχει το βραβείο της διεθνούς έκθεσης Θεσσαλονίκης του περασμένου αιώνα στον αείμνηστο δάσκαλο της Μελισσοκομίας Δραγανίτη Σπύρο Κατωπόδη (Τεμπονέρα στο παρατσούκλι) και γενικά υπάρχει μια παράδοση στη παραγωγή του θυμαρίσιου μελιού που ξεπερνάει πολύ τους δύο τελευταίους αιώνες. Από τη δική μου μνήμη στις φτωχές ως πάμφτωχες δεκαετίες του εξήντα και του εβδομήντα στο χωριό μου στο Δράγανο (ίσως από τα φτωχότερα χωριά του νησιού), ο Σπύρογιάννης Κατωπόδης (Κουβέλης) που συνεχίζει ακόμη και ο γιός του Τεμπονέρα ο Μίμης, ο Θοδωρής ο Μελάς (Βιέχος) και ο Χρήστοε Μελάς με το ένα χέρι ήταν μελισσοκόμοι όχι κατά κύριο επάγγελμα αφού δεν μπορούσαν να ζήσουν από αυτό μόνο, αλλά η παραγωγή τους ήταν περιζήτητη. Οι δρόμοι όμως τότε είχαν ανοίξει, αρκετοί είχαν ασφαλτοστρωθεί, τα φορτηγά είχαν αρχίσει μαζί με άλλα ΙΧ να κυκλοφορούν και έτσι κάθε καλοκαίρι μας επισκέπτονταν αρκετοί μελισσοκόμοι από άλλες περιοχές της Ελλάδας που είχαν μάθει για τα καλά του τόπου μας και έμεναν για ένα διάστημα σε παράγκες προκειμένου να πάρουν το θυμάρι οι μέλισσές τους. Κυρίως ήταν από την Άρτα και το Ξηρόμερο. Μεταξύ αυτών και ο Μπάρμα Γιώργος που άφησε τα ξεψύχησε  στα μέρη μας αφού δεν γνώριζε κολύμπι και τόλμησε να δαμάσει τα άγρια κύματα του Ιονίου στο γιαλό  του Δραγάνου.

Οι φτωχοί αγρότες της περιοχής προκειμένου να επιβιώσουν στο καθεστώς άγριας φτώχιας βασίζονταν στην ελάχιστη παραγωγή λαδιού και κρασιού, την υποτυπώδη κτηνοτροφία και σε κάποια εμβάσματα από μετανάστες συγγενείς ή ναυτικούς. Οι τιμές του λαδιού και του κρασιού όμως σε συνδυασμό με την μικρή παραγωγή δεν άφηναν περιθώρια να συντηρήσουν τα παιδιά τους. Δεν έμενε τίποτε άλλο πέρα από την εσωτερική μετανάστευση. Έτσι τη δεκαετία του 80 όλα αυτά τα χωριά (Αθάνι, Δράγανο, Κομηλιό, Άγιος Πέτρος) ερήμωσαν από τη νεολαία που έψαξε τις τύχες της στις μεγαλουπόλεις ακολουθώντας το ρεύμα. Η ύπαιθρος εγκαταλείφθηκε σχεδόν παντελώς. Ολόκληρο το βουνό που μέχρι τότε ήταν καλλιεργούμενο με ότι μπορεί να φανταστεί κανείς (αμπέλια, φακές, αγριοκόκι, σιτάρι, βρώμη, κριθάρι κ.α) αφέθηκε στη τύχη του που ήταν το θυμάρι και άλλες πόες. Ολόκληρο το βουνό από τον Ιούνιο μέχρι τα μέσα Αυγούστου για όποιον κάνει το κόπο να το περπατήσει είναι ποια ένας απέραντος θυμαρότοπος μήκους περίπου 40 χλμ. γεμάτος ευωδιά. Αυτό όμως ήταν το δώρο της φύσης για τους ντόπιους και συνάμα το «δώρο» της εγκατάλειψης της καλλιέργειας  της γης, στους ανθρώπους που  εποφθαλμιούσαν για να εγκαταστήσουν εκεί τα τέρατα ανεμογεννήτριες εδώ και δεκαπέντε σχεδόν χρόνια. Έτσι τα τελευταία χρόνια, οι ντόπιοι μελισσοκόμοι με τη πατροπαράδοτη γνώση τους στη μελισσοκομία, αφού τη μετέφεραν στα παιδιά τους, τη συνδύασαν με τον πολυπληθή τουρισμό που μεταβαίνει στις παραλίες Πόρτο κατσίκι, Εγκρεμνούς και γιαλό, καθημερινά τους καλοκαιρινούς μήνες και χωρίς μεσάζοντες πουλούν το μέλι τους σε μια τιμή που τους επιτρέπει να ζουν από αυτό. Σε μια τιμή που ούτε το λάδι ούτε άλλες καλλιέργειες που απαιτούν και πολύ περισσότερο κόπο  μπορούν να πιάσουν. Και έτσι ανέστησαν ξανά τα χωριά τους και ξανάφεραν πίσω νέους ανθρώπους και ξανάχτισαν τα σπίτια τους. Κι όλα αυτά χωρίς καμιά επιδότηση και μάλιστα με περισσή αδιαφορία όλων των τοπικών αρχών πέραν της Διεύθυνσης Γεωργίας. Να φανταστείτε ότι το 2014 έγινε μια γιορτή μελιού για την προώθηση του προιόντος και δεν πάτησε κανένας τους (εκτός του κ. Κατηφόρη) αν και είχαν όλοι κληθεί παλιοί και νέοι άρχοντες του τόπου μας.

Επειδή όμως τίποτε δεν είναι τυχαίο θα επανέλθω για τις πολιτικές επιλογές της νέας αριστερής ;;; δημοτικής αρχής ως προς την περιοχή της νοτιοδυτικής Λευκάδας που φρόντισε να υλοποιήσει άμεσα μόλις ανέλαβε.

Το παλιό πέτρινο μελισσοκομείο στο μοναστήρι του Αγίου Νικολάυ στη Νηρά